W latach 1960-62 pozostały do realizacji już tylko ostatnie budynki osiedla D-2 (Kolorowe) oraz jeden blok na os. C-32 (Zgody) w Nowej Hucie, objętej planem T. Ptaszyckiego. Najwięcej ich ukończono i oddano do użytku w 1960 r., w tym 11 budynków, rozpoczętych w stanach surowych w roku poprzednim, a zawierających 2.108 izb mieszkalnych. Było to 9 bloków na os. D-2, jeden przy ul Centralnej, wszystkie V-kondygnacjowe, zaprojektowane w I. stopniu uprzemysłowienia i poprzecznym układzie konstrukcji, oraz jeden wysoki budynek VII kond. na os. C-32 w konstrukcji szkieletowej. W tych trzech latach, możliwe do uzyskania efekty izbowe w „starej” Nowej Hucie nie wystarczały już na wypełnienia rocznych planów DBOR KM I. Głównym zagłębiem budowlanym w Dzielnicy było wówczas os. Wzgórza Krzesławickie.Poniższy roboczy harmonogram realizacji stanów surowych budynków mieszkalnych w 1959 r. w Nowe Hucie obejmuje prawie ostatnie bloki na os. D-2 (Kolorowym).
Pod koniec 1960 r. zamieszkiwało w Dzielnicy Nowa Huta 104,3 tysiąca mieszkańców, licząc wraz ze wszystkimi wsiami, wchodzącymi w jej skład. Realizacja osiedli w Bieńczycach i na Wzgórzach Krzesławickich miała przynieść dalszy wzrost mieszkańców Nowej Huty do ponad 150 tysięcy. Lecz w 1961 r władze centralne podjęły kolejną decyzję o rozbudowie Kombinatu nowohuckiego i zwiększenia produkcji stali z 3,3 do 5,5 mln ton rocznie. Zaś Nowa Huta miała być rozbudowana do 200 tys. mieszkańców.
Wreszcie w 1962 r. rozpoczęły się roboty kubaturowe w Bieńczycach na pierwszym osiedlu zwanym „XX-lecie PRL” (późniejsze os. Albertyńskie), którego budowę ukończono w 1967 r. Następnymi realizowanymi osiedlami w Bieńczycach były: Kazimierzowskie (1963-69), Złota Jesień (1964-68), Jagiellońskie (1964-69), Strusia (1965-68), Kalinowe (1968-70), Wysokie (1968-74), Na Lotnisku (1967-70). Najpóźniej, już w dekadzie lat 70-tych, wybudowano osiedla Dąbrowszczaków (późniejsze Przy Arce) i Niepodległości, to ostatnie po likwidacji baz materiałowych przedsiębiorstw wykonawczych, zlokalizowanych wzdłuż ul. Kocmyrzowskiej od pierwszych lat budowy Nowej Huty.W lutym 1962 r. utworzony został Zarząd Rozbudowy Krakowa, w celu koordynacji 4 powstałych oddzielnych Dyrekcji Budowy Osiedli Robotniczych Kraków Miasto I-IV dla różnych dzielnic miasta. Dyrektorem Zarządu został B. Korombel, dyrektor nowohuckiego DBOR KM I. Na jego dotychczasowym stanowisku zaangażowany został Mieczysław Kamieński, wieloletni kierownik licznych budów m.in. os. Wandy. Od lipca 1967 r. kierownictwo Dyrekcji przejął M. Palej, specjalista w zakresie ekonomii budownictwa i organizacji przedsiębiorstw.
W związku z likwidacją w 1963 r. lotniska w Czyżynach, rozpisany został przez inwestora konkurs na plan urbanistyczny zagospodarowania terenów po lotnisku i zaprojektowanie tam osiedli dla ok. 40 tys. mieszkańców. Do realizacji wybrana została praca, której autor przewidywał budowę 3 osiedli mieszkaniowych i wydzielenie 96 ha terenu na lokalizację nowej Politechniki Krakowskiej. Planowano bowiem wówczas przeniesienie istniejącej Politechniki, usytuowanej przy ul. 29-Listopada w Śródmieściu Krakowa. Ostatecznie w latach 1973-90 ukończono w nowej lokalizacji budowę tylko Wydziału Mechanicznego oraz 4-ch hoteli studenckich, stołówkę i inne. Budowa osiedli - Kościuszkowskie, Dywizjonu 303 i 2 Pułku Lotniczego - również zrealizowana została po 1970 roku. Administracyjnie os. Kościuszkowskie włączone potem zostało do dzielnicy Bieńczyce, zaś pozostałe dwa osiedla do dzielnicy Czyżyny.
Natomiast w 1967 r. w drodze konkursu opracowany został przez prof. Witolda Cęckiewicza plan urbanistyczny kolejnego zespołu osiedli Mistrzejowice dla ok. 40 tys. mieszkańców, zlokalizowanych na płn.-zachód od Bieńczyc. Były to cztery osiedla mieszkaniowe, rozlokowane wachlarzowato na wzgórzach, o roboczych nazwach pór roku: Wiosenne, Letnie, Jesienne i Zimowe. Nieco później otrzymały one oficjalne nazwy administracyjne: Tysiąclecia, Złotego Wieku, Bohaterów Września i Piastów.
Później Mistrzejowice powiększone zostały jeszcze o dodatkowo „wygospodarowane” osiedla Mistrzejowice Nowe i Kombatantów. Jako pierwsze z mistrzejowickich osiedli rozpoczęto realizować już w 1968 r. os. Tysiąclecia, a w następnym roku os. Złotego Wieku, oba ukończone zostały w 1973 r. Os. Tysiąclecia jest najwyżej położonym osiedlem w Krakowie, mniej więcej na wysokości Kopca Kościuszki. Jego wysokie budynki dominują w sylwecie miasta.
W 1969 r. Dzielnicę Nowej Huty zamieszkiwało 156,8 tys. mieszkańców, przy czym cały Kraków liczył w 1970 r. 584,9 tys. mieszkańców. W stosunku do 1945 r., gdy miasto zamieszkiwało ok. 250 tys. ludzi, przyrost mieszkańców w Krakowie wyniósł wówczas ok. 335 tys. osób, w tym ok. 47% stanowili mieszkańcy Nowej Huty.
Poniżej tabelaryczne zestawienie mieszkań, nakładów finansowych i ludności Nowej Huty w latach 1960-1969.
Tabelka efektów do 1969 r. - mieszkania, ludność, nakłady finansowe.
Panorama os. Na Stoku na Wzgórzach Krzesławickich.
Budownictwo wielkopłytowe w Nowej Hucie.
Lata 50-te były okresem eksperymentowania i wdrażania technologii wielkopłytowych w budownictwie mieszkalnym w Polsce, przy czym głównymi ośrodkami eksperymentów były Warszawa i Łódź. Zaś głównymi systemami prefabrykacji wielkopłytowej były systemy WUF-T (Warszawska Uniwersalna Forma-Typowa) oraz W-70 i Wk-70. Ten ostatni system rozpowszechnił się potem najbardziej, charakteryzował się wysoką mechanizacją produkcji płyt z zastosowaniem maszyn i urządzeń firmy Kesting z NRF. W systemie tym elementy ścian zewnętrznych były produkowane jako wielowarstwowe, miały gotowe tynki elewacyjne i wbudowane okna. Grubość płyt wynosiła 14-16 cm, niektóre typorozmiary ważyły ponad 3 tony i wymagały ciężkich żurawi montażowych o udźwigu 80 tnm. Rozpowszechnienie się tych systemów w skali kraju, także w Krakowie, nastąpiło wszak dopiero po 1970 r., wraz z budową niezbędnych do produkcji prefabrykatów płytowych „fabryk domów”.
Natomiast w Nowej hucie pierwszy budynek wielkopłytowy został wybudowany w latach 1961-63. Był to V-kondygnacyjny blok o kubaturze 10.010 m3 i 220 izbach mieszkalnych. Został usytuowany wewnątrz os. D-31 (Centrum D), na działce, uzyskanej po wyburzeniu prowizorycznej centralnej wytwórni betonów i zapraw murarskich, niepotrzebnej już po zrealizowaniu zespołu osiedli „D”. Projektantem obiektu był architekt Stefan Golonka z Miastoprojektu-Kraków. On też był autorem systemu technologii wielkopłytowej „Domino-60”, w jakiej został zbudowany.
Technologia ta charakteryzowała się przede wszystkim tym, że żelbetowe płyty ścienne, a także stropowe, miały grubość tylko 10 cm. Stąd najcięższy element ważył jedynie 2650 kg i do montażu budynku można było stosować dźwigi 45 tnm, jakimi nowohuckie przedsiębiorstwo PBM „Zetbeem” aktualnie dysponowało. Po drugie, w systemie ściany zewnętrzne zaprojektowane zostały nie jako ciężkie żelbetowe, lecz jako lekkie poziome pasy z twardego tynku gipsowego, płyt spilśnionych i styropianu z fakturą elewacyjną. Ściany szczytowe dodatkowo były ocieplane styropianem, a budynek w ogóle nie posiadał podpiwniczenia.Generalny wykonawca podjął się produkcji płyt dla systemu „Domino” w prostych formach bateryjnych i uchylnych na swych własnych poligonach w Krakowie. Twórca autorskiego systemu udoskonalał go, opracowując kolejne warianty „Domino-63” i „Domino-68”, jakie pozwalały na projektowanie segmentów i mieszkań o bardziej urozmaiconej funkcji, podpiwniczenie budynków, stosowanie balkonów i tarasów itp. To też system był kontynuowany według możliwości wytwórni poligonowych i w następnych latach zastosowany został w projektach kilkudziesięciu budynków w Bieńczycach (os. Albertyńskie, Kazimierzowskie, Strusia), Mistrzejowicach (os. Tysiąclecia), Na Lotnisku, także w „starym” Krakowie i na Górnym Śląsku. Łącznie w Nowej Hucie do 1969 r. zrealizowanych zostało w technologii „Domino” trzydzieścikilka bloków, liczących ok. 7 tysięcy izb mieszkalnych.
Infrastruktura osiedlowa.
Zadaniem Dyrekcji Budowy Osiedli Robotniczych była kompleksowa budowa osiedli mieszkaniowych na terenie dzielnicy Nowa Huta. Równolegle z budynkami mieszkalnymi realizowane więc była cała infrastruktura kubaturowa socjalno-usługowa i techniczno-instalacyjna na osiedlach.
Podstawowymi elementami infrastruktury kubaturowej na osiedlach były: szkoły podstawowe, przedszkola, żłobki, przychodnie zdrowia, pawilony handlowo-usługowe, poczta, apteka, kotłownie grzewcze i stacje transformatorowe. Zaś infrastrukturę techniczną tworzyły drogi, chodniki, uzbrojenie terenu w rurociągi wody, kanalizacji, gazowe, kable elektroenergetyczne i telefoniczne, także mała architektura i zieleń.
Szkoła podstawowa z zasady znajdowała się na każdym osiedlu, gdyż w ogóle osiedla programowano na 5-7 tys. mieszkańców, w tym ok. 700 dzieci w wieku szkolnym, wymagających szkoły o 18 izbach lekcyjnych. Także przedszkola były prawie na każdym osiedlu, rzadziej żłobki, gdyż te lokalizowano raczej przy zakładach pracy. Zamiast pawilonu handlowo-usługowego w osiedlach o ciągłej zabudowie przyulicznej,lokale handlowe, rzemieślnicze, gastronomiczne, pocztowe, apteki itp. sytuowano na parterach budynków w pierzejach ulic.
Kotłownie grzewcze centralnego ogrzewania budowano prawie na każdym osiedlu do czasu doprowadzenia rurociągów grzewczych z Kombinatu nowohuckiego do części osiedli Nowej Huty, co nastąpiło z początkiem lat 60-tych. Natomiast stacje transformatorowe na niskie napięcie stawiano zwykle na osiedlach jako pierwsze, gdyż służyły także dla zasilania placu budowy.
Mała architektura i zieleń były zwykle ostatnimi robotami, wykonywanymi na osiedlach. Małą architekturę stanowiły przede wszystkim placyki zabawowe dla dzieci, z piaskownicą i urządzeniami zabawowymi (huśtawki, przeplotnie) oraz trzepaki i wiaty na pojemniki na odpadki, również ogrodzenia, murki, ławki spoczynkowe itp. Natomiast urządzanie zieleni polegało na niwelacji i odgruzowaniu terenu, nawiezieniu humusu, sianiu mieszanek traw i sadzeniu krzewów i drzew. Na wielu osiedlach w tych ostatnich pracach porządkowych brali udział mieszkańcy w ramach czynów społecznych.
Od początku lat 60-tych wszystkie budynki mieszkalne wykonywano przy zastosowaniu technologii I. stopnia uprzemysłowienia lub technologii wielkoblokowych. Stąd gen. wykonawca domagał się zastosowania prefabrykacji konstrukcji także dla innych obiektów kubaturowych. Najwcześniej doprowadzono do pełnej prefabrykacji ścian i płyty dachowej dla niewielkich trafostacji osiedlowych. Elementy wytwarzane seryjnie na własnym poligonie, wykonawca montował przy użyciu dźwigu samochodowego w ciągu jednego dnia.
Nowohuckie PBM podjęło też inicjatywę uprzemysłowienia budowy budynków szkolnych. Wiosną 1962 r. zleciło do biura projektowego MBSiPB, bezpośrednio do mnie, opracowanie analizy zastosowania w Krakowie warszawskiej technologii „Wierzbno”, oceny walorów użytkowych i ekonomicznych systemu, sporządzenie harmonogramu budowy szkół w Nowej hucie, bilansu potrzebnych prefabrykatów oraz organizacji odpowiedniego poligonu produkcyjnego. Pojechałem przede wszystkim do Łodzi, gdzie uruchomiono już taki poligon i budowano pierwszą szkołę w tej technologii. Zrobiłem serię zdjęć, zapoznałem się z dokumentacją projektową, katalogami prefabrykatów, kosztorysami, opiniami projektanta osiedla i kierownika budowy.Przedstawiłem w swym opracowaniu ocenę pozytywną, zamówiłem katalogi prefabrykatów i na zlecenie DBOR KM wykonałem adaptację projektu typowego 16-izbowej szkoły na dwie wersje szkoły 18-izbowej, bo takie były programowane na Bieńczycach. Później kolejno wg potrzeb opracowywałem dokumentacje techniczno-robocze tych szkół na osiedlach Kazimierzowskie, Jagiellońskie, Wysokie, Kalinowe, Strusia i przy ul. Bulwarowej, łącznie 8 sztuk. Wszystkie prefabrykaty dla nich produkowane były na specjalnie przygotowanym poligonie nowohuckiego PBM, a montaż konstrukcji budynku szkolnego trwał tylko pół roku. Dwie czy trzy szkoły bieńczyckie były finansowane w latach 1964-66 ze Społecznego Funduszu Budowy Szkół na Tysiąclecie.
Lecz nie były to pierwsze 1000-latki w Nowej Hucie. Pierwsza zbudowana została na os. Teatralnym w latach 1960-61. Nie była ona przewidziana w planie generalnym T. Ptaszyckiego, a wprowadzona została do realizacji awaryjnie, jako dodatkowa szkoła podstawowa dla pierwszych osiedli Nowej Huty. Przyrost naturalny w Nowej Hucie znacznie przewyższał wszelkie normatywne wskaźniki urbanistyczne w tym względzie. Szkoły na okolicznych osiedlach „pękały w szwach”, prowadząc naukę na dwie, a nawet trzy zmiany. Pod naciskiem prasy i opinii publicznej DBOR KM I podjęła wtedy decyzję szybkiej budowy dodatkowej pozaplanowej szkoły podstawowej o 18 izbach lekcyjnych na wolnym placu obok Teatru Ludowego na os. Teatralnym, uzyskując dla niej finansowanie ze świeżo utworzonego FBST.
Gdy rozpoczęte zostały wykopy pod nową szkołe, kierownictwo budowy przesunęło wysoki drewniany krzyż, ustawiony na środku placu, na pobocze ulicy. Krzyż ten postawiony został w 1957 r, przez Kurię Krakowską, która starała się o uzyskanie pozwolenia na budowę kościoła w tym miejscu. Fakt zajęcia placu na budowę szkoły i przesunięcie krzyża, stały się powodem szerokich protestów mieszkańców okolicznych bloków i zamieszek społecznych, które znane są jako „Obrona Krzyża”. Tyle, że w większości publikacji w temacie, zupełnie pomijany jest wątek budowy szkoły. Została ona jednak szybko wybudowana wg nowatorskiego projektu St. Gołąba z Miastoprojektu-Kraków. A później, już w latach 90-tych na części działki zmieścił się jeszcze średniej wielkości kościół.
W latach 60-tych zaczęto również stosować w Krakowie uprzemysłowione metody budownictwa w tzw. systemie szkieletowym SPH (System Pawilonów Handlowych) i SBO (System Budownictwa Ogólnego. Oba pokrewne, pozwalały na budowę budynków o konstrukcji szkieletowej, bez ścian nośnych. Stosowane głównie do budowy 1-2 kondygnacyjnych obiektów użyteczności publicznej, jak pawilony handlowo-usługowe, przedszkola, żłobki, przychodnie, biurowce itp.
Mogły zawierać pomieszczenia o dużych powierzchniach, ze ścianami zewnętrznymi na podciągach, z bloczków Siporex lub okna wystawowe. W SPH można było projektować zewnętrzne galerie komunikacyjne z szerokimi schodami. Inwestycje infrastruktury ogólnomiejskiej.
W latach 60-tych w Nowej Hucie wybudowano i oddano do użytku publicznego sporo inwestycji typu ogólnomiejskiego, służących mieszkańcom całej dzielnicy. Były to:
Ujęcie wody pitnej na rzece Dłubni w Raciborowicach, wraz z zakładem uzdatniania wody na os. Wzgórza Krzesławickie o wydajności 14 mln m3 wody na rok. Ujęcie uruchomione zostało w 1960 r, a ukończone ostatecznie w 1964 roku.
W 1962 r. ukończona została budowa stadionu piłkarsko-żużlowego z widownią na 7 tys. widzów oraz halą widowiskowo-sportową z szeregiem boisk, dla Klubu Sportowego „Wanda”, za os. Sportowym.
W 1964 w Grębałowie przekazany został do użytku duży Cmentarz Komunalny z obiektami administracyjnym i przedpogrzebowym.
W 1966 ukończono budowę linii tramwajowej w ul. Kocmyrzowskiej oraz ujęcie głębinowe wody pitnej w Mistrzjowicach o wydajności 1,5 mln m3 wody rocznie, zaopatrujące kilka osiedli bieńczyckich.
Od kilku lat zrezygnowano już z kwaterowania robotników prowizorycznie w budynkach mieszkalnych, budując dla nich stałe hotele. W 1967 r. oddany został do użytku hotel dla Przedsiębiorstwa Budowy HiL, a także ukończono budowę linii tramwajowej w ul. Igołomskiej.
W 1968 r. oddane zostały do użytku dwa duże stałe hotele robotnicze dla Hutniczego Przedsiębiorstwa Remontowego, o kubaturze 36.893 m3 i dla HiL w Grębałowie (50.966 m3).W 1969 r. oddano do użytku Przetwórnię Mleka i Pralnię Miejską na Bazie Zaopatrzenia w Krzesławicach. Baza ta przewidywana była już w planie generalnym Nowej Huty, jako jej główne zaplecze przetwórcze i magazynowe żywności. Obejmowała piekarnię mechaniczną „Gigant” o wydajności 15 t pieczywa na dobę, przetwórnię mięsa z garmażernią, przetwórnię mleka z wytwórnią lodów, rozlewnię piwa i wód gazowanych, magazyny ziemniaków, pralnię miejską, własną kotłownię i stację energetyczną. Budowa piekarni rozpoczęła się w 1952 r., większość obiektów uruchomiono już w latach 50-tych. Tylko budowy przetwórni mleka i pralni miejskiej, przerywane z powodu zmian projektowych i trudności w zakupie urządzeń dla wentylacji mechanicznej obiektów, przedłużyły się do końca lat 60-tych.
W latach 60-tych zrealizowano jeszcze kolektor ogólnospławny z dzielnicy Bieńczyce do Wisły obok projektowanej oczyszczalni ścieków w Kujawach na wschód od Nowej Huty. Oczyszczalnia ta (I etap) uruchomiona została dopiero w 2005 roku.
W dekadzie lat 60-tych realizowano, względnie podjęto też decyzje w sprawie szeregu przedsięwzięć inwestycyjnych, istotnych dla całej aglomeracji krakowskiej. Najważniejszymi były postanowienia o radykalnym rozwiązaniu zaopatrzenia miasta w wodę pitną i ciepło grzewcze przez budowę centralnej elektrociepłowni. Po II wojnie światowej istniało w Krakowie tylko jedno ujęcie wody pitnej na Wiśle na Bielanach. Rozbudowano je, wybudowano nowe na Rudawie w Mydlnikach i na Dłubni w Raciborowicach oraz głębinowe ujęcie w Mistrzejowicach. Lecz dostawy wody z tych wszystkich źródeł były niewystarczające, gdyż jeszcze szybciej przybywało mieszkańców w Krakowie. Jakość wody, jej smak i zapach, ciągle były złe, wobec konieczności jej nadmiernego chlorowania. Władze miasta podjęły więc w 1960 r. decyzję o budowie zbiornika retencyjnego (jeziora) na górskiej rzece Rabie, przed Dobczycami, 40 km na południe od Krakowa, a także dużej stacji uzdatniania wody i dwóch rurociągów przesyłowych wody do Krakowa o średnicach 1 m. Inwestycję rozpoczęto szybko od rozległych prac przygotowawczych, związanych z przeniesieniem wsi Brzączowice i Brzezowa i innych z terenu zalewowego. Wykonywałem pewne projekty z tym związane. Pierwsza woda pierwszym rurociągiem popłynęła do Krakowa w 1974 r., ale ostateczne zakończenie całości inwestycji nastąpiło w 1985 roku. Odtąd miasto otrzymuje z Raby wodę pitną wysokiej jakości w ilości 64 m3 w skali roku, co uzupełnione o ok. 40 mln m3 z innych źródeł pokrywa pełne zapotrzebowanie 750-tys. Krakowa.
O podobnej skali ważności dla Krakowa była decyzja o budowie wielkiej elektrociepłowni w Łęgu-Czyżynach celem zaopatrzenia miasta w ciepło grzewcze poprzez siec centralnego ogrzewania i przemysłu w ciepłą wodę przez cały rok. Decyzja ostateczna Rady Ministrów w tej sprawie zapadła w 1963 r., budowa rozpoczęta została w 1968 r., przy czy pierwszy kocioł w elektrociepłowni uruchomiony został w 1970 r, a pierwszy etap budowy ukończony w 1986 r. Po dalszej rozbudowie i przy wspomaganiu przez późniejszą elektrociepłownię w Skawinie, 3 Krakowa zaopatrywane jest w ciepło grzewcze o wysokich parametrach temperaturowych poprzez jednolitą miejską sieć przesyłową i stacje redukcyjne na osiedlach. Pozwoliło to na likwidację licznych lokalnych kotłowni osiedlowych i domowych c.o. przez co znacznie zmniejszone zostało zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego nad miastem.
W latach 60-tych Nowa Huta otrzymała też drugie połączenie drogowe z Krakowem przez budowę dwóch jezdni przedzielonych torowiskiem tramwajowym. Nowa arteria, zwana w trakcie budowy ul. Nowogrzegórzecką, a potem Aleją Pokoju, połączyła Rondo Kotlarskie na Grzegórzkach z Rondem Czyżyńskim u zbiegu ulic Kocmyrzowskiej i Mogilskiej (późniejsza Aleja Jana Pawła II) w Nowej Hucie. Rozpoczęta też została budowa trzeciej północnej trasy drogowej, łączącej Nową Hutę poprzez Bieńczyce z osiedlami Prądnik Czerwony i Olsza na północy Krakowa.
W 1967 r. rozpoczęła pracę Baza Miejskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania, zlokalizowana w Łęgu-Czyżynach, a przewidziana do obsługi całego Krakowa. Jej obiekty kubaturowe liczyły ok. 40 tys. m3, projekt opracowany został przeze mnie w 1964 r. w biurze projektowym MBSiPBO.
Przedsięwzięciem inwestycyjnym wspólnym i łączącym „stary” Kraków z Nową Hutą miał być Park Kultury i Wypoczynku pomiędzy osiedlami Dąbie i Czyżyny. Były to bardzo zaniedbane tereny, po rozebranych fortach poaustriackich, częściowo nieużytki, lub pola uprawne, w każdy razie pozbawione jakiejkolwiek zabudowy. Plan generalny przewidywał zagospodarowanie ich na cele rekreacyjne i sportowe. Miał powstać tam park, wielki stadion, hala widowiskowa, stałe „wesołe miasteczko” itp. Te zamierzenia wyraźnie przerastały zapotrzebowanie społeczne i możliwości finansowe inwestora państwowego. Póki co, po 1960 r., znaczną część tego terenu przeznaczono na ogródki działkowe, w ramach czynów społecznych uporządkowano kilkadziesiąt hektarów terenu, po niwelacji posadzono drzewa i urządzono ścieżki spacerowe i rowerowe. Na obrzeżach z biegiem czasu ulokowane zostały inwestycje: Akademia Wychowania Fizycznego, Telewizyjna Wytwórnia Filmowa, stacje benzynowe, a jeszcze później duże hipermarkety handlowe.
20-lecie Nowej Huty
Dziesiąta rocznica rozpoczęcia budowy Nowej Huty obchodzona była w dniu 23.06.1959 r. szczególnie uroczyście. Kluczowym elementem obchodów była akademia załogi DBOR KM i przedsiębiorstw budowlanych w sali kina Świt, z udziałem prezesa Rady Ministrów Józefa Cyrankiewicza. Wręczył on wysokie odznaczenia państwowe czołowym budowniczym nowego miasta-dzielnicy, którzy potem wzięli również udział w bankiecie w reprezentacyjnej restauracji „Arkadia”.
Dwudziestą rocznicę obchodzono skromniej, jej głównym akcentem była akademia w świetlicy Dyrekcji Inwestycji Miejskiej I na os. Teatralnym 7. Udział w niej wzięli budowniczowie Nowej Huty, reprezentujący inwestora, biura projektowe, przedsiębiorstwo gen. wykonawcy. Wśród nich byli główni aktualni szefowie-dyrektorzy: Zarządu Inwestycji Miejskich – Bogumił Korombel, Miastoprojektu-Kraków – generalny projektant Tadeusz Ptaszycki, Przedsiębiorstwa Budownictwa Miejskiego Nowa Huta – Kazimierz Morawski i Dyrekcji Inwestycji Miejskich I – Marian Palej.Podczas akademii w dniu 23.06.1969 r., prezentowano efekty 20 lat budowy miasta-dzielnicy, m. in. na jednej z plansz przedstawiono liczby, dotyczące zwłaszcza rozwoju infrastruktury osiedlowej w Nowej Hucie.
W pracach projektowych, związanych z budową miasta-dzielnicy Nowej Huty, brały udział 3 główne biura projektowe: Miastoprojekt-Kraków, Krakowskie Biuro Projektowo-Badawcze Budownictwa Ogólnego, Krakowskie Biuro Projektów Budownictwa Komunalnego i 17 innych biur specjalistycznych i podwykonawczych.
Udział w realizacji budowy Nowej Huty brało 5 głównych przedsiębiorstw – Przedsiębiorstwo Budownictwa Miejskiego Nowa Huta, Krakowskie Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjnych i Elektrycznych, Krakowskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych I i II (powstałe z Hydrotrestu), Krakowskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i ok. 20 różnych przedsiębiorstw specjalistycznych i subwykonawczych, w tym także Przedsiębiorstwo Przemysłowe Budowy HiL.W zakresie programów i finansowania inwestycyjnego współpracowały: Bank Inwestycyjny, Miejska Komisja Planowania Gospodarczego i Wydziały Rady Narodowej m. Krakowa.
W 1969 r. dzielnicę Nowa Huta zamieszkiwało 156,8 tys., a w 1970 r. 160,3 tys. mieszkańców, w tym ok. 14 tys. stanowiła ludność starych wsi, poza zwartą zabudową nowych osiedli, zrealizowanych po 1949 r.
W dniu 27 marca 1991 r. w ramach nowego podziału administracyjnego, cały Kraków podzielony został na 18 dzielnic, zaś z największej dotąd dzielnicy Nowej Huty, o powierzchni 11.820,2 ha, (liczącej w 2011 r. 202.437 mieszkańców) utworzono 5 nowych. Są to Dzielnice: Czyżyny (26.470), Mistrzejowice (54.145), Bieńczyce (43.923), Wzgórza Krzesławickie (20.208) i Nowa Huta (57.693).
Kraków, 14.12.2011 r.